Rubinstein Sergei Leonidovich

Ο Σεργκέι Λεονίντοβιτς Ρουμπινστάιν (1889-1960) υπήρξε θεμελιωτής της υλιστικής διαλεκτικής ψυχολογίας στη Σοβιετική Ένωση. Ήταν συγγραφέας βασικών πανεπιστημιακών συγγραμμάτων όπως: «Οι βάσεις της ψυχολογίας» (1935), «Οι βάσεις της γενικής ψυχολογίας» (1940, 1946). Υπήρξε ο πρώτος Σοβιετικός ψυχολόγος που τιμήθηκε με το Βραβείο Στάλιν (1942). Ίδρυσε την Έδρα και το Τμήμα Ψυχολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μόσχας, καθώς και την πρώτη κρατική οργάνωση ψυχολόγων στην ΕΣΣΔ, υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ. Το 1943 δημιούργησε το Τμήμα Ψυχολογίας του Ινστιτούτου Φιλοσοφίας, ενώ το 1955 ήταν συνιδρυτής του επιστημονικού περιοδικού «Ζητήματα Ψυχολογίας». Η επιστημονική του πορεία συνδέεται στενά με την εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης της εποχής του. Ξεκίνησε με τη μελέτη της διαλεκτικής του Χέγκελ. Από το 1909 έως το 1913 σπούδασε στα Πανεπιστήμια του Φράιμπουργκ και του Μάρμπουργκ. Στις μεταπτυχιακές του σπουδές εκπόνησε διδακτορική διατριβή με τίτλο: «Το πρόβλημα της μεθόδου στον απόλυτο ορθολογισμό του Χέγκελ». Η φιλοσοφική του σκέψη εμπνέεται από τη διαλεκτική υλιστική φιλοσοφία των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν, επιχειρώντας μια νέα ανάγνωση και υπέρβαση της Επιστήμης της Λογικής και συνολικά του έργου του Χέγκελ, σε μια εποχή καμπής της πολιτισμικής ανάπτυξης. Η διαλεκτική του Χέγκελ, ως κορύφωση της φιλοσοφικής σκέψης της προηγούμενης εποχής, βασίστηκε στον απόλυτο διαχωρισμό μεταξύ διανοητικής και φυσικής εργασίας – γεγονός που καθόρισε την αστική αντίληψη για την επιστήμη. Ωστόσο, η εμφάνιση του ιστορικού ρόλου της εργατικής τάξης ως φορέα πολιτισμικής δημιουργίας αποτέλεσε τη βάση για την υπέρβαση της ιδεαλιστικής διαλεκτικής και τη θεμελίωση μιας νέας κοσμοαντίληψης: του διαλεκτικού υλισμού. Ο Ρουμπινστάιν, ανταποκρινόμενος στις απαιτήσεις της σοσιαλιστικής πολιτισμικής επανάστασης, αξιοποίησε τα επιτεύγματα της ψυχολογίας για να θεμελιώσει μια νέα προσέγγιση: την υλιστική διαλεκτική ψυχολογία. Ανέπτυξε την έννοια της δραστηριότητας ως βασική ερμηνευτική αρχή στη φιλοσοφία, την ψυχολογία και την παιδαγωγική, δίνοντας έμφαση στον ρόλο του υποκειμένου. Η μεθοδολογία που πρότεινε στηρίχθηκε στην ενότητα νόησης και πράξης: ο άνθρωπος και ο ψυχισμός του όχι μόνο εκδηλώνονται αλλά και διαμορφώνονται μέσα από τη δραστηριότητα. Το βιβλίο με τη διατριβή του Ρουμπινστάιν «Το πρόβλημα της μεθόδου στον απόλυτο ορθολογισμό του Χέγκελ» αποτελεί ένα σημαντικό επιστημονικό ντοκουμέντο, καταγράφοντας τα πρώτα απαραίτητα βήματα για την κατάκτηση μιας επιστημονικής νοητικής προσέγγισης του κόσμου. (Πηγή: "Εκδόσεις Εντός", 2025)