Η Μαίρη Τσεβίκ Συμεωνίδου γεμίζει ένα μεγάλο κενό, με αυτήν την έρευνα που έχει κάνει ξεκινώντας από κοινωνικό μνημονικό και παρακολουθώντας τα ίχνη της ζωντανής ιστορίας...
Στην πραγματικότητα αυτό προσπάθησε και σε πολύ μεγάλο βαθμό κατάφερε ο Στογιάνοβιτς με το βιβλίο αυτό: όχι απλώς να υλοποιήσει το παλαιό σχέδιο των Annales για μια ιστορία ολιστική αλλά το αντικείμενό του, τα Βαλκάνια, να το συσχετίσει με εκείνο το μέρος του κόσμου που φαινόταν να τα απορρίπτει αλλά παραδόξως είχε γεννηθεί μαζί τους: την Ευρώπη...
Την άνοιξη του 1828, παραμονή του ρωσο-οθωμανικού πολέμου, ο νέος Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας υπέβαλε από την Αίγινα μια μυστική εισήγηση στον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Karl Nesselrode...
Μέσα από μία ολιστική προσέγγιση της αντίληψής του τόπου, της αστικής εικόνας και των σχεδιαστικών εργαλείων που διαμορφώνουν τον χώρο, και συγκεκριμένα τα αστικά κέντρα των Βαλκανίων, το βιβλίο επιχειρεί να απαντήσει σε μια σειρά ερωτημάτων, όπως: α) ποιοι είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση αυτής της εικόνας; β) η αστική ταυτότητα αποτελεί μία συγκροτημένη αντίληψη του χώρου και συγκεκριμένα του βαλκανικού; γ) σε ποιον βαθμό τα σύγχρονα εργαλεία σχεδιασμού δημιουργούν προϋποθέσεις για χωρική ολοκλήρωση στα Βαλκάνια; δ) οι πόλεις των Βαλκανίων λειτουργούν ανταγωνιστικά ή συμπληρωματικά μεταξύ τους, ε) εντέλει πως θα υλοποιηθεί η αφομοίωσή τους στην πολυπολιτισμική Ευρώπη; Σχετικά με τα κριτήρια επιλογής βασίστηκαν στο ότι οι πόλεις αποτελούν χαρακτηριστικά αστικά κέντρα των Ανατολικών και Δυτικών Βαλκανίων, πρωτεύουσες κρατών σε κομβικά, γεωστρατηγικά σημεία, με κοινά αναπτυξιακά ζητήματα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής χωρικής ολοκλήρωσης, αλλά και του ευρύτερου αστικού ανταγωνισμού...
Πόσο μας αναστατώνει ένα απραγματοποίητο παρελθόν που κάποτε υπήρξε ένα πιθανό μέλλον; Σήμερα τα Βαλκάνια φαίνεται να κυριαρχούνται από εθνικισμούς, βία και ξενοφοβία – συμφορές που καλλιεργήθηκαν μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων στην περιοχή...
Η Μακεδονία είναι µία και ελληνική ή µήπως όχι, σύµφωνα µε τις πρόσφατες δηλώσεις Ελλήνων πολιτικών και ειδηµόνων; Διαπνέονται οι βόρειοι γείτονές µας από «αλυτρωτισµό»; Πιστεύουν πράγµατι ότι κατάγονται από τον Μέγα Αλέξανδρο; Για ποιους λόγους ΕΕ και ΝΑΤΟ µάς πίεζαν ασφυκτικά να λύσουµε το πρόβληµα της ονοµασίας της ΠΓΔΜ; Μήπως η εκχώρηση του ονόµατος, ακόµη και µε επιθετικό προσδιορισµό, και η συνακόλουθη αναγνώριση µακεδονικής γλώσσας και ταυτότητας ισοδυναµούν µε αλλαγή στην ισορροπία δυνάµεων; Μήπως είναι η απαρχή αποσταθεροποίησης στην περιοχή ή αντιθέτως θα συµβάλει καθοριστικά στην καλή και ειρηνική γειτνίαση των δύο χωρών; Είναι ο πολιτισµός παράγοντας ισχύος; Ποιο το γεωπολιτικό παιχνίδι στα Βαλκάνια; Ποιοι και πότε το δηµιούργησαν; Η Συµφωνία των Πρεσπών λύνει το πρόβληµα µε τους βόρειους γείτονές µας ή µήπως θέτει τις βάσεις για µελλοντικές αναταραχές στη Βαλκανική, µε ολέθριες για την Ελλάδα συνέπειες; Υπάρχει η δυνατότητα ακύρωσης της Συµφωνίας των Πρεσπών; Σε όλα τα παραπάνω καίρια ερωτήµατα απαντά µε τρόπο άρτιο, µεθοδικό και εµπεριστατωµένο αλλά πραγµατικά εύληπτο η παρούσα µελέτη, δίνοντας έµφαση στο ιστορικό υπόβαθρο του ζητήµατος, στην εκπαίδευση των βόρειων γειτόνων µας στα σχολεία τους, στην αποτίµηση της Συµφωνίας των Πρεσπών και στις δυνατότητες ακύρωσής της, θέµα φλέγον, που απασχολεί την πλειοψηφία των Ελλήνων...
Ο Κόνδης όταν γύρισε στην Κορυτσά δεν θυμόταν τι ακριβώς είχε πει στον Βενιζέλο γιατί ήταν αναστατωμένος, όμως θυμόταν πολύ καλά τι του είπε ο Βενιζέλος: «Αγαπητέ μου, μιλάς όπως εγώ μιλούσα στα χρόνια του Θερίσου στην Κρήτη»...