Τι είναι η ιστορία; Ποια η σχέση της με τη λογοτεχνία; Πώς επηρεάζει τη δουλειά και τη γραφή του ιστορικού η ίδια του η ζωή, οι προτιμήσεις του, τα ενδιαφέροντά του, οι αναμνήσεις του; Η Claire Zalc προβαίνει σε μια διπλή εξιστόρηση: παρουσιάζει το επιστημονικό της έργο και συνάμα ξεδιπλώνει μιαν αφήγηση τόσο μύχια όσο και λόγια, αποκαλύπτοντας το εργαστήρι της ως ιστορικού, ως συγγραφέα, αλλά και την ίδια την προσωπική της ιστορία...
Η Μεγάλη Ιδέα, δηλαδή ο εθνικισµός και οι αλυτρωτικές φιλοδοξίες του ελληνικού κράτους, οι «µεταµορφώσεις» του ιδεολογικού αυτού φαινοµένου και η εργαλειοποίησή του στο πλαίσιο της προσπάθειας οικοδόµησης έθνους-κράτους κατά το δεύτερο µισό του 19ου αιώνα, αποτέλεσε το αντικείµενο αρκετών αξιόλογων µελετών...
Η αναζήτηση του συγγραφέα, στα ίχνη της οικογένειας Βουλγαρίδη, φέρνει στο φως στιγμές της ιστορίας των Χανίων και της Κρήτης και των γεγονότων που σημάδεψαν εκείνη την εποχή...
Η περίοδος που έχουμε μπροστά μας κλείνει μέσα της ένα πρωτοφανές συνονθύλευμα κραυγαλέων αντιφάσεων: συνταγματικοί που συνωμοτούν ανοιχτά κατά του Συντάγματος, επαναστάτες που ομολογούν ανοιχτά ότι είναι συνταγματικοί, […] συμμαχίες με πρώτη ρήτρα τους το διχασμό, αγώνες με πρώτο νόμο τους την αναποφασιστικότητα, ακατάσχετες και κούφιες δημαγωγίες στο όνομα της ησυχίας, κατανυκτικά κηρύγματα για ησυχία στο όνομα της επανάστασης, πάθη χωρίς αλήθεια, αλήθειες χωρίς πάθος, ήρωες δίχως ηρωικά κατορθώματα, ιστορία δίχως γεγονότα, μια εξελικτική πορεία που δεν φαίνεται να έχει άλλη κινητήρια δύναμη πέρα από το ημερολόγιο και καταντά κουραστική με τη μόνιμη επανάληψη των ίδιων εντάσεων και περιόδων εκτόνωσης, αντιθέσεις που κατά περιόδους μοιάζουν να κλιμακώνονται, μόνο και μόνο για να αμβλυνθούν και να καταλαγιάσουν χωρίς να επιλυθούν, […] η γενική βούληση του έθνους, εκφρασμένη ξανά και ξανά με καθολικές ψηφοφορίες, ψάχνοντας κάθε φορά να βρει τη φωνή της στους αρτηριοσκληρωτικούς εχθρούς των λαϊκών συμφερόντων, ώσπου στο τέλος τη βρίσκει στην ισχυρογνωμοσύνη ενός αρχιληστή...
Τι θεραπεύει η ιστορία ως επιστήµη και ποια είναι η χρησιµότητά της; Είναι ένα αποθετήριο επεξεργασµένων διδαγµάτων και δοκιµασµένων πρακτικών ή µήπως ένα σύνολο αφηγήσεων που στοχεύουν στην αναπαραγωγή της κοινωνικής ουτοπίας ή της συλλογικής παραµυθίας σε καιρούς κρίσης; Και πώς εργάζονται οι ιστορικοί; Σήµερα που το παρόν απολαµβάνει τη δύναµή του να λογοκρίνει µε βάση τις δικές του αρχές και αντιλήψεις το παρελθόν διαγράφοντας όποια κοµµάτια του δεν εγκρίνει µε απώτερη επιδίωξη να µη γίνεται γνωστό ότι κάποτε υπήρξαν, αξίζει να αναλογιστούµε: Είναι θεµιτό να δηµιουργούµε ένα «νέο» παρελθόν από τη σκοπιά του δικού µας παρόντος και κατ’ επέκταση να πλάθουµε την ταυτότητα του σηµερινού κόσµου µας µε τον τρόπο που µας ικανοποιεί; Σε ποιο βαθµό µπορούµε να ορίζουµε ως αληθινές εκείνες τις εικόνες του παρελθόντος οι οποίες προσαρµόζονται στους δικούς µας τρόπους σκέψης και ταιριάζουν µε την ιστορία που «(δεν) ζήσαµε»; Ή µήπως πρέπει να φοβόµαστε την ιστορία που µας επιβάλλουν οι «νικητές» περισσότερο από εκείνη που µας «προδίδει» ή µας περιφρονεί; Πρόκειται για µερικά από τα καίρια ζητήµατα που επιχειρεί να αναλύσει αυτό το βιβλίο, ταξιδεύοντας την αναγνώστρια και τον αναγνώστη στις εξελικτικές διαδροµές της ιστορικής σκέψης και της ιστοριογραφικής παραγωγής...